Жаңалықтар

Кәсіпорынның жаңа басшысының қызметі қаладағы бас жылу тасымалдаушының қаржылық жағдайын жақсартуға және жаңғыртуға бағытталған.

Облыс орталығы үшін әрбір қыс кезекті сынақ болып табылады. Мыңнан астам көп қабатты үйлер, олардың көпшілігі ескі, үнемі жылу мен ыстық сумен қамтамасыз етуді қажет етеді. Олардың көпшілігін ешкім басқармайды, олардың проблемаларымен "ТаразТрансЭнерго" (ТТЭ) кәсіпорны айналысады. Жақыннан бастап кәсіпорынды Туртаева Князь Танатарқызы басқара бастады. 2020 жылы қазан айында «ТаразТрансЭнерго» МКК директоры бос лауазымына конкурс өтті. Князь Таңатарқызы байқауға қатысып, қызметке тағайындалды. Ол жылу энергетикасы саласында отыз жылдық еңбек өтілімен білікті талаптарға толық сәйкес келді. Атап айтқанда, ол 2004 жылдан 2010 жылға дейін – ТТЭ –де жөндеу инженері, 2010 жылдан бастап директор лауазымына тағайындалғанға дейін, Жамбыл облысы әкімдігінің энергетика және ТКШ басқармасының жылу энергетикасы бөлімінде қызмет атқарды. Айта кету керек, бастапқыда-ақ кәсіпорын қаржылық және материалдық күрделі жағдайда екендігі белгілі болатын, сондықтан жауапкершілікті толық түсінетін маман ғана жұмысқа кірісе алар еді.


Қызметкерлеріне төрт айлық (шілде-қазан) жалақы бойынша берешегі бар кәсіпорынның директоры лауазымына кіріскен бойда, жаңа директор бірінші кезекте жылу энергиясын тасымалдау қызметтеріне тапсырыс беруші - «Тараз Энерго Орталық» АҚ-мен өзара қарым-қатынасты реттеді. ТЭО АҚ-ның ақшалай түсімдері есебінен, Кәсіпорын 2020 жылдың қараша айында-ақ жұмыскерлер алдындағы жалақы, оның ішінде зейнетақы және әлеуметтік аударымдар бойынша берешегін жапты. Бірақ бұл кәсіпорын шешуі қажет ететін мәселелердің біреу ғана. Бірақ бұл кәсіпорын шешуі керек мәселелердің бірі ғана. Біздің Князь Таңатарқызымен сұхбатымыз оның «ТаразТрансЭнерго» –нің келешегін бағалауынан басталды.


-«ТаразТрансЭнерго» МКК табиғи монополиялар субъектісі болып табылады және "Тараз– ЭнергоЦентр" АҚ-ның тұтынушыларына жылу энергиясын тасымалдау және тарату бойынша қызмет көрсетеді. Сондай-ақ 2020 жылы «ТемірЖолЖылу» МКК қосылды және жылу энергиясын өндіру, жабдықтау, тасымалдау және тарату бойынша реттелетін қызметтері бар жеті жергілікті қазандық және 12,1 шақырым жылу желілері теңгерімге қабылданды, - дейді ТТЭ басшысы. Біздің басты мәселеміз - бұл жылу энергиясын жеткізушімен қаржылық қарым-қатынасы. Естеріңізге сала кетейік, жылу және ыстық су тұтынушыларынан қаражат жинаумен «ТаразЭнергоОрталық» АҚ айналысады, бізбен тасымалдау бойынша қызметпен уақытылы төлем жасап отыруы қажет. Бірақ «ТЭО» АҚ үш жыл бойы, 2019-2021 жылдары тасымалдау бойынша ТТЭ қызметтерін уақытылы төлемеген. Берешектің жалпы сомасы тек 2019 жылы 237,4 миллион теңгені құрады (Жамбыл облысының мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының 2020 жылғы 25 тамыздағы шешімі бойынша). Тек 2021 жылдың наурыз айында «ТЭО» АҚ жылыту және электр энергиясы бойынша қызметтерді қоспағанда, 60,0 млн.теңге сомасына төлем жүргізді. 01.12.2020 ж. «ТЭО» АҚ-ның «ТТЭ» МКК алдындағы кредиторлық берешегі қол қойылған актілер мен өзара есептеулерге сәйкес 184,0 миллион теңгені құрайды. 2019 жылдан бастап кәсіпорында жөндеу материалдарының (құбырлар, бұрмалар, жанар-жағар майлар және т.б.) авариялық қоры жоқ. «ТЭО» АҚ өз қажеттіліктері мен әлеуметтік қажеттіліктері бар 180-нен астам адам жұмыс істейтін тасымалдау бойынша қызмет көрсетушісі бар екенін ұмытып кеткендей.

Айта кету керек, «ТЭО» АҚ-да ТТЭ-мен ғана емес, осындай күрделі қаржылық қатынастар табиғи газды жеткізуші – "ҚазТрансГаз Аймақ" АҚ ЖОФ-мен пайда болды, тек сот арқылы ғана жылу өндіруші кәсіпорыннан тұтынылған газдың толық төлемін ала алды. Онда ондаған миллион теңге туралы сөз болды.
Князь Танатарқызы жалғастыруда:

- Біздің жұмысымыздың ауқымы қарқынды сандар. Пайдаланылатын жылу желілерінің ұзындығы — 208,3 шақырым, оның ішінде 49,8 — магистральдық желілер, 158,5 шақырым –ішкі кварталды желілер. Қызметтік көрсетілетін қазандықтардың саны және негізгі жабдықтар — жеті қазандықтар қуаты 15,1 Гкал/сағ (өткен жылдың басында қосылғандары), отынның негізгі түрі-табиғи газ, резервтік-көмір және дизель отыны. Жылумен қамтамасыз етілетін объектілер: көп қабатты үйлер – 1028, мемлекеттік мекемелер және әлеуметтік нысандар – 323, жергілікті қазандықтар бойынша абоненттер - 2338. Штат саны-244 адам, нақты саны-183 адам. Яғни, бізге штат бойынша 60-тан астам маман жетіспейді. Кадрларды тарту және мамандарды сақтау үшін 2021 жылғы бірінші наурыздан бастап жалақы орташа есеппен 10 пайызға арттырылды және қазір бір қызметкерге 113 827 теңгені құрайды. 2018-2019 жылдары "Нұрлы Жол" мемлекеттік бағдарламасы бойынша 9,4 млрд.теңге сомасына М-2, М-4 жылу магистральдары қайта жаңартылды.Мердігермен М-2 бойынша құрылыс-жөндеу жұмыстары аяқталған жоқ. 2020 жылы өз қаражаты есебінен 37,3 миллион теңге сомасына және "Жұмыспен қамту жол картасы" мемлекеттік бағдарламасы бойынша 875,8 миллион теңге сомасына ағымдағы жөндеу жүргізілді. 2021 жылы жоспарланған жөндеу жұмыстары: өз қаражаты есебінен 65 миллион теңге сомасына диаметрі 57-219 мм 1700 метр жылу желілерін ауыстыру және қазандықтарды ағымдағы жөндеу жоспарлануда. Бұған дейін жылу желілерінде жыл сайынғы гидравликалық сынақтар «ТЭО» АҚ тоқтатылғаннан кейін жүргізілген болатын. Магистралды және ішкі кварталды желілерді су қысымымен тексеру және жөндеу жұмыстары екі ай ішінде жүргізілетін. Бүгінгі таңда жылумен қамтамасыз ететін кәсіпорындар үшін жазғы кезеңдегі міндеті ыстық суды үздіксіз беру. Бұның шешімі ТТЭ үшін көпқабатты тұрғын үйлерді кезең-кезеңімен өшіре отырып, ішкі кварталды желілерді арнайы техника су қысымымен тексеру жүргізіледі. Жаңа шешім 2021-2022 жылдардағы жылу беру маусымына желілерді уақытылы дайындауға мүмкіндік береді. Магистральдық желілер қала басшылығы келісімі бойынша тамыз айында ТЭО-ны екі аптаға тоқтатумен сынақ өткізіледі.


- Тараздағы жалпы үйлік есептеуіш құралдарының қандай жағдайда?

- Жалпыүйлік есепке алу құралдары бойынша ақпарат бүгінгі күні мынадай: ЖЕАҚ орнатудың жалпы қажеттілігі — 932 бірлік, 742 бірлік немесе 80% — ы орнатылды, оның ішінде 2010 жылы — 350 бірлік, 2012 жылы-149 және 2016-2018 жылдары қаржы лизинг шарты бойынша 435 бірліктің 243 данасы орнатылды, тағы 192 бірлік орнату қажет. Қосылған жергілікті қазандықтарының тұтынушылары үшін тарифтерге келетін болсақ, жылу энергиясымен жабдықтау қызметі бойынша ҚҚС қоса алғанда халық үшін 1 гкал жылу энергиясы үшін — 3596,64 теңге,халық үшін 1 м2 үшін — 94,49 теңге, адамға ыстық сумен жабдықтау — 665,40 теңге, заңды тұлғалар үшін 1 Гкал үшін — 20083,31 теңге. 1 Гкал үшін жылу энергиясын тасымалдау қызметі бойынша Тариф — 2001,61 теңге.Кәсіпорынның 2021 жылғы бірінші наурыздағы жалпы дебиторлық берешегі — 210 миллион теңге, оның ішінде: «ТЭО» АҚ жылу энергиясын бергені және таратқаны үшін-183,6 миллион теңге (қол қойылған актілерге және 2021 жылғы бірінші наурыздағы шот– фактураларға сәйкес), тұтынылған жылу энергиясы үшін (жеті қазандықтар бойынша берешегі) - 25,5 миллион теңге.

Қазірдің өзінде жылыту маусымы артта қалды және алдағы уақытта алыс емес. Тұрғындар мен заңды тұлғаларға ыстық су беру тоқтаусыз жүргізілуде, жазғы кезеңнің шығындары айына 40 миллион теңгеден асады. Антимонополисттер тарифті көтермейді, кез келген сылтаулар айтады. Бірақ бәріне ыстық су қажет. Ең қызығы, барлық тұтынушылар алынған жылуды уақтылы төлейді, ал «ТТЭ» МКК «ТЭО»-дан өз қызметтері үшін бір жарым жыл бойы ақы күтеді. Біздің тағы бір күрделі мәселеміз бар және бұл ескірген тұрғын үйлер. Тараздың көппәтерлі тұрғын үйлерінде қызмет көрсететін компаниялар жоқ, ал кеңес уақытында мамандандырылған жұмысшылармен жасақталған, халықтың мүддесі үшін жұмыс істеген, үйлерді санитарлық-гигиеналық жағдайларда ұстау бойынша белгілі бір міндеттері бар қызмет көрсетуші компаниялар қалада негізінен жоқ. Пәтер иелерінің кооперативі сантехник пен тазалаушыдан тұрады, ал тұрғындар үшін ішкі жылу жүйесін су қысымымен тексеру және тазалау қызметтерін көрсетпейді. 70-80 жылдары үйлердің кейбір аудандары тұрғызылған, сол кезден бастап көбісінің батареялары ауыстырылмады. Көпқабатты тұрғын үйлерді жаңғырту көптеген үйлерге жаңа шатыр, кіреберістер жаңа есіктер мен терезелерге, жертөлелердегі құбырлар пластикке ауыстырылады, бірақ ескі көтергіштер қалады.


Осыдан салқындатқыштың қалыпты айналымы жоқ, ал қыста пәтерлерде суық болады. Міне, жылу сапасына қатысты барлық шағымдардың себебі, бұл проблемалар тасымалдаушыға беріліп, шағымдарды әлеуметтік желілерге жібереді.

Өзімнен қосатын болсам: олар орналасқан пәтерлер мен үйлер – оларды техникалық жарамды күйде ұстауға міндетті тұрғындардың меншігі. Ал оның орнына біздің құрметті қала тұрғындары талаптарын үкіметтен, коммуналдық кәсіпорындар, қоғамдық ұйымдарға қояды. Жолдастар, егер сіздің көлігіңіз бұзылса, әкімшілікке барып жөндесің деген талап етпейсіз, жөндеушілерге барасыз. Неліктен тұрғын үймен басқаша? Жауабы жолдастар тегін өмір сүруге үйренеді. Әңгіме заңды түрде ақылы түрде төлеу жөнінде болса, біздің азаматтар саңырау,соқыр болып білмей қалады. Ал тегін алғанда тез арада ауруынан сауығады. Биылғы жылы ТТЭ-де жаңа басшы-әйелдің келуімен бірнеше үйлерде іс-шараларын өткізу жоспарда бар: оның тиімділігін талдау үшін бүкіл жылу жүйесін тазалау жүргізу. Сондай-ақ, «ТТЭ» тұрғындардың келісімімен шарттар жасасуды және үйлерге техникалық қызмет көрсету бойынша қызметтерді бір жылға бөліп-бөліп төлеуді жоспарлап отыр. Сонда халықтың менталитеті өзгеруі мүмкін, өйткені жылыту мен ыстық су үшін ақы ішкі жылыту жүйесіне қызмет көрсетуді және оларды жұмыс жағдайында ұстауды қамтымайды.